Het nieuws over Anne Faber heeft de vrouwen van Nederland wakker geschud. We zijn ons even extra bewust van onze kwetsbaarheid. Kunnen we nog wel alleen op onze fiets stappen? Diep het bos in wandelen? Op reis gaan? Een lift van een vreemde aannemen? Ja, zeggen Ellen de Dreu, Marjan Knippenberg en Wanda Catsman vol overtuiging. Zij laten zich niet tegenhouden door angst.
Toen Ellen de Dreu het nieuws over Anne Faber hoorde, raakte dat haar. Maar ze schrok ook van de reacties van vrouwen die in de weken daarna op social media schreven dat ze bang waren om alleen over straat te gaan. Ellen: “Ik vind het verschrikkelijk wat er is gebeurd. Maar moeten we nu allemaal bang worden om op de fiets te stappen? Staan we toe dat die ene slechterik de vrijheid van zoveel vrouwen inperkt?”
De afgelopen drie jaar reisde Ellen in een camper door Europa. Als vrouw. Alleen. Ze stond geregeld met pech langs de kant van de weg en overnachtte in haar eentje op donkere parkeerplaatsen. Ze fietste alleen door Boedapest, wandelde door parken in Berlijn en verkende in haar uppie natuurgebieden in Spanje.
Ellen: “Ik ben nog nooit een enge man tegengekomen. Wel heel veel lieve mensen. Een aardige vent die voor een vriendenprijsje mijn camper repareerde of twee jongens die me in een verlaten natuurgebied wezen op de bijzondere reptielen en vogels die ik nog niet kende. Zelfs toen ik ’s avonds in mijn eentje door de Antwerpse wijk Molenbeek liep – volgens de media de slechtste wijk van Europa – was er niets om bang voor te zijn. Ik keek om me heen en ik zag mensen die net als ik moe waren na een lange werkweek en graag naar huis wilden om te eten.”
Ellen: “Als je veel kranten leest en televisie kijkt is het niet gek dat je gaat geloven dat de wereld een gevaarlijke plek is.”
Ellen is niet naïef, ze weet dat er enge mannen en gevaarlijke situaties bestaan. “Ik ontken niet dat er vreselijke dingen gebeuren in de wereld en ik wil die gebeurtenissen ook niet bagatelliseren. Ik denk wel dat de focus uit balans is: we hebben het te vaak over die ene enge man. Eén negatieve ervaring krijgt zoveel meer aandacht dan alle positieve ervaringen. Angst is heel besmettelijk, het kan zo gemakkelijk worden aangezwengeld in een hype. Als je veel kranten leest en televisie kijkt is het niet gek dat je gaat geloven dat de wereld een gevaarlijke plek is. Ik ben blij dat ik de afgelopen jaren heb mogen ervaren dat dat niet zo is.”
Er was een tijd dat Ellen zelf liever ook niet door een donker park liep. Op reis veranderde dat. Ellen: “In die camper de wereld in trekken is het engste wat ik ooit gedaan heb. Maar juist daardoor kwam ik er achter dat de meeste mensen goede bedoelingen hebben. Ik zeg niet dat je angst moet wegstoppen of negeren, het is een heel gezonde emotie die er gewoon mag zijn. De vraag is in hoeverre je je leven erdoor laat leiden. De kans dat jou iets overkomt als je alleen op pad gaat is zo ontzettend klein. Hoeveel plek geef je die hele kleine kans in jouw dagelijks leven? Ik weiger mijn vrijheid daarvoor in te leveren.”
“Ik kies er bewust voor om te leven vanuit vertrouwen. Dat betekent niet dat mij niets kan overkomen maar het maakt mijn leven wel stukken leuker. Als ik nu in mijn eentje in het donker fiets, denk ik niet aan een enge man in de bosjes. Ik kijk naar de sterren en geniet van de rust. Leven vanuit vertrouwen is voor mij de definitie van vrijheid. Daarvoor hoef je niet in een camper door Europa te reizen, dat kun je thuis net zo goed ervaren.”
Bij een vreemde in de auto
Daar kan Marjan Knippenberg zich helemaal in vinden. De Nijmeegse moeder van twee jonge kinderen liftte twee jaar lang elke woensdag naar haar werk en terug, een rit van zes kilometer. Ze stapte in de auto bij 166 vreemden, van een advocaat en een chirurg tot een vluchteling, een klusjesman, een psycholoog en een vrachtwagenchauffeur. Niet één keer zat er een enge man tussen.
‘Dat je dat durft in deze tijd’, zeiden mensen tegen Marjan. Sommigen vonden het zelfs dom en gevaarlijk, verweten Marjan dat ze een slecht voorbeeld gaf aan haar kinderen door bij vreemden in de auto te stappen. Marjan: “Zelf ben ik nooit iemand geweest die mensen klakkeloos wantrouwt. Noem me naïef of goedgelovig maar ik heb me nog nooit onveilig gevoeld tijdens het liften. Ik heb in die twee jaar geen enkele lift geweigerd en er is nooit iets naars gebeurd. Eén keer vroeg een man: ‘Heeft je moeder je niet geleerd dat je niet bij vreemde mannen in mag stappen?’ Even dacht ik: zou dit nou die enge man zijn? Maar toen ik hem aankeek, wist ik dat dat niet zo was.”
Marjan: “De wereld is niet zo eng als de meeste mensen denken.”
Marjan wil niet iedereen overhalen om te gaan liften. Ze wil wel laten zien dat het kan. “De wereld is niet zo eng als de meeste mensen denken. Ik zeg niet dat je je blindelings in allerlei risicovolle situaties moet storten, ik heb me ook eerst verdiept in veilig liften voordat ik aan straat ging staan. Natuurlijk kan ik niet garanderen dat er nooit iets vervelends gebeurt als je als vrouw alleen op pad gaat. Maar die kans is zo ontzettend klein! Waarschijnlijk rijd je wel zonder nadenken de snelweg op, terwijl daar dagelijks dodelijke ongelukken gebeuren. Na zo’n ongeval zal niemand zeggen: ‘Tja, had je maar niet op de snelweg moeten gaan rijden’. Maar als er tijdens een lift wat met iemand zou gebeuren zouden mensen waarschijnlijk wel met hun vingertje wijzen. ‘Eigen schuld, dikke bult. Moet je maar niet bij vreemden in stappen’. Terwijl het allebei even botte pech is.”
Achter die struik
Ook Wanda Catsman laat zich door niemand weerhouden om alleen op pad te gaan. Elke week maakt ze lange wandelingen van 15 kilometer of meer. Hoe dieper het bos in, hoe beter. Wanda: “Wandelen is mijn manier om te ontspannen, mijn hoofd leeg te maken. Dat wil ik júist alleen doen. Als je samen wandelt ben je bijna altijd in gesprek, ik wil juist even alleen zijn met mijn gedachtes, mijn zorgen en mijn geluk. Pas na een kilometer of vijf kom ik echt tot mezelf. Het is een soort meditatie. Daarom zoek ik bewust de rustige plekjes op, de delen van het bos waar mensen die hun hond uitlaten niet komen.”
Ook Wanda krijgt geregeld de vraag of dat niet eng is, zo alleen in het bos. Wanda: “Ik wandel nu al jaren, week in week uit, in de verste uithoeken van Nederland. Ik heb nog nooit iets vervelends meegemaakt. De enige keer dat ik bang was, was toen ik oog in oog stond met een wild zwijn dat tegenover me stond te briezen. De truc is om dan doodstil te blijven staan, want wilde zwijnen zien niets. Gewoon doen alsof je een boom bent. Toen ik dat deed ging hij weg.”
Wanda ontkent niet dat ze als vrouw alleen kwetsbaar is. “Ik ben me bewust van de gevaren maar ik laat me daar niet door tegenhouden. Ik kijk naar de weersvoorspelling, ik heb altijd een kaart en mijn telefoon bij me en ik zorg dat mijn vriend weet waar ik wandel. Maar ik loop nooit rond met de gedachte: Zou er iemand achter die struik zitten? Als ik nadenk over wat er na die bocht komt, is het omdat ik benieuwd ben wat voor mooie natuur ik ga zien.”
“Eén keer liep er een man achter me die ik niet vertrouwde. Na een half uur werd ik er een beetje zenuwachtig van. Toen ik een bankje zag besloot ik om even te gaan zitten en hem voorbij te laten lopen. Hij liep gewoon door en ik heb hem niet meer gezien.”
Geen garantie
Oké, dus de kans dat je iets overkomt omdat je als vrouw alleen bent, is heel klein. De vraag is: waarom zou je het risico nemen? Marjan: “Of je nu leeft vanuit angst of vanuit vertrouwen, je hebt nooit de garantie dat je niets naars overkomt. Maar als je leeft vanuit angst heb je wel de garantie dat je heel veel misloopt. Ik las eens de uitspraak van Paulo Coehlo: ‘If you think adventure is dangerous, try routine. That’s lethal.’ Als jij altijd maar in je comfortzone blijft, voel je dan dat je leeft? Tijdens het liften stel ik me heel kwetsbaar op, maar als er voor de zoveelste keer een vreemde stopt om mij te helpen, is dat zo gaaf! Ik ben de wereld een stuk positiever gaan zien nu ik weet hoeveel mensen bereid zijn een vreemde te helpen.”
“Liften heeft mijn wereldbeeld verrijkt. Ik praatte met een donkere man over de zwartepietendiscussie, een weduwe vertelde me hoe ze nog af en toe tegen haar overleden man praat en een hoogleraar legde me uit waarom zijn kinderen op een internaat zitten. Telkens kreeg ik de kans om de wereld even door de ogen van een ander te zien. Dat is zo waardevol. Als is het maar één zinnetje dat je onthoudt, of één invalshoek die je zelf niet had bedacht.”
Ellen: “Het zijn allemaal onverwachte cadeautjes die niets kosten. Die wil je toch niet mislopen?”
Ook Wanda hecht waarde aan het contact met onbekenden. “Een paar keer per jaar maak ik een meerdaagse wandeltocht met bepakking. Deze herfst ben ik bijvoorbeeld een weekend naar Texel gegaan. Juist omdat ik alleen ben heb ik veel aanspraak; een vrouw met 15 kilo op haar rug, dat vinden mensen interessant. Gesprekken met onbekenden – op een terrasje of tijdens het wandelen – geven me een beter beeld van hoe mensen zijn. Als het locals zijn, kunnen ze me ook nog tips geven. Zo kom ik op plekken die niet in de reisgidsen staan” vertelt ze.
Ellen zou de ontmoetingen met vreemden ook voor geen goud willen missen. Ellen: “In een park in Berlijn raakte ik aan de praat met een Duitse man die vertelde dat hij ooit op de fiets is gestapt naar New Delhi om aandacht te vragen voor compost toiletten. Fascinerend! In Boedapest heb ik zes weken doorgebracht met een Franse jongen die helemaal onder de tatoeages zat. Ik wachtte op de reparatie van mijn camper, hij op zijn ouders. Ik vond hem fascinerend want hij kon uren op een bankje zitten zonder zich te vervelen. Die kunst probeerde ik van hem te leren. Op het station in Málaga raakte ik aan de praat met een man uit Nieuw Zeeland. We hebben nog steeds contact en hij komt me een keer opzoeken. Stuk voor stuk geweldige ontmoetingen. Volgens mij zit daar echt geluk. Het zijn allemaal onverwachte cadeautjes die niets kosten. Die wil je toch niet mislopen?”
Wil je meer verhalen lezen van mensen die bijzondere levenskeuzes maken? Volg Trant op Facebook of Twitter of schrijf je in voor de nieuwsbrief.
